SAMENWERKINGSVERBAND van de R.-K PAROCHIES in de NOORDKOP
ONVERMIJDELIJKE VERANDERINGEN Noordkop, 19 september 2022
Beste parochianen,
In de afgelopen maanden heeft het bestuur van de regio NOORDKOP zich beziggehouden met de toekomst van onze parochies en onze kerkgebouwen.
We hebben vijf kerken: Petrus en Paulus (Den Helder), Willibrord (Julianadorp), OLV Praesentatie (Anna Paulowna), OLV Visitatie (’t Zand) en St. Jan de Evangelist (Breezand). Vijf samenwerkende kerken, verbonden door één geloofsovertuiging, één bestuur en één pastoraal team, maar ook: elk met hun éigen sfeer, historie en tradities.
Het zijn vijf gemeenschappen van mensen, vooral verbonden met hun kring van mensen en hun vertrouwde gebouw.
GROTE ZORGEN
Elk van die gemeenschappen probeert tot nu toe zo zelfstandig mogelijk te werken, vooral in hun zorg voor de liturgie en voor hun kerkgebouw. Maar laten we eerlijk zijn naar elkaar: wie regelmatig in de kerk komt, ziet en ervaart de leegte. Het aantal bezoekers per viering en ook hun gemiddelde leeftijd zijn zorgwekkend: royale gebouwen, met kleine groepen mensen en weinig jongeren; koren zijn weggevallen, werkgroepen verouderen en worden steeds kleiner.
Het is geen vrolijk stemmend beeld. Maar juist in deze situatie, waarvan we weten dat die niet beter zal worden, moeten pastores, bestuur en parochieraden toekomstgericht handelen.
Dat doen we in samenspraak met elkaar en met het Bisdom, dat met elk toekomstplan moet instemmen.
GELD en GEBOUWEN
Alle parochies hebben al jaren een fors tekort. Geen van de parochies is nog in staat om vanuit de bijdragen van de parochianen alle kosten te dekken. Onze kerkgebouwen zijn groot en duur.
Ze vragen qua beheer en onderhoud een te groot deel van de financiële draagkracht.
De parochieraden hebben al langer kostenbesparende maatregelen genomen en blijven dit doen, maar het is niet genoeg voor de toekomst. De krimp van het aantal parochianen én van de financiële bijdragen gaat zeer snel, tegelijkertijd stijgen de kosten van onderhoud en energie in een hoog tempo.
Natuurlijk: de kerk is géén bedrijf – en het gaat in ons geloof niet om geld, maar de verschillen tussen inkomsten en uitgaven worden echt onverantwoord.
SLUITING
Dit alles leidt tot de conclusie dat sluiting van kerkgebouwen onafwendbaar is. In de visie van het bisdom blijft er van onze vijf kerkplekken uiteindelijk één kerk over, in Den Helder.
Logisch zou lijken dat dit de Petrus en Paulus is, maar ook deze kerk heeft nadelen: onderhoudsgevoelig, niet-centraal in stad en regio, beperkte parkeermogelijkheden, een zeer oude pastorie. Kortom: ook het voortbestaan van de PP-kerk is géén zekerheid.
Voor elke parochie is sluiting van de kerk zeer ingrijpend: vaak zijn de gebouwen beeldbepalend. Maar ook hier moet gezegd worden: ze zijn al geruime tijd niet meer het warm-kloppende hart van de hele gemeenschap.
ALTERNATIEVEN
De Bisdomvisie is: er blijft één kerkgebouw, in Den Helder – maar
die vinden wij als regiobestuur niet verstandig. Het is immers niet vanzelfsprekend dat er veel parochianen naar ‘de stad’ zullen komen. Daarom willen we nog andere opties onderzoeken,
waarbij alle vijf de huidige kerken worden gesloten.
Iedereen verliest dan evenveel, er is ‘gedeelde smart’
en we voorkomen rancune naar een kerk die wél openblijft.
We gaan daarom op zoek naar:
óf één nieuwe plek in de gemeente Den Helder,
die ook voor de regio beter bereikbaar is,
óf twee andere kerkplekken:
één in ‘de stad’, één in de regio.
Het Bisdom heeft aangegeven bereid te zijn om ook over deze tweede optie te willen meedenken.
We denken dat het verstandig is om het sluitingsproces niet lang te laten duren, en we werken eraan dat we in 2024 zover zijn.
De toekomstige locaties zullen uiteraard geen nieuw te bouwen kerken zijn, maar we overwegen (mede)gebruik (bijv. huren) van kerken van andere geloofsgemeenschappen. Dit kan als nadeel hebben dat we qua ‘uitstraling’ geen eigen katholiek gezicht meer hebben.
Maar het voordeel is dat dat we geen verbintenissen aangaan die oneindig blijken te zijn.
Door dit bericht brengen wij in grote lijnen in beeld wat de achtergronden zijn en welke afwegingen worden gemaakt. Zodra dit mogelijk is brengen wij u op de hoogte van de actuele stand van zaken.
Ook komen er in de nabije tijd gelegenheden waarop we de koers en de plannen mondeling zullen toelichten, en met u als parochianen in gesprek gaan.
Het zullen geen gemakkelijke beslissingen worden en we zijn zeker niet de brengers van goed nieuws.
Toch proberen we met elkaar voor de toekomst een zo goed mogelijke situatie te realiseren.
Met vriendelijke groet,
het bestuur van het Samenwerkingsverband van de R.K. parochies in de Noordkop,
– Iván Garcia Ferman | pastoor-voorzitter
– Hans van Tongerlo | Anna Paulowna
– Mirjam Kops | Anna Paulowna
– Frank van Lierop | Breezand
– Leo van der Reep | Breezand
– Fia Smit | Den Helder-Julianadorp
– Ania Brek | Den Helder-Julianadorp
– Piet Bakker | ’t Zand
– Gerard Schouten | ’t Zand
– Paweł Banaszak | pastoraal team
– Maciej Grądzki | pastoraal team
– Henk Schrader| pastoraal team
Verder gesprek met parochianen
Deze brief is een eerste bericht. Op zondag 23 oktober is er gelegenheid om met elkaar nader te spreken. We kunnen dan nader ingaan op de oorzaken van deze situatie en mogelijk iets meer vertellen over de verdere koers. Ook is er gelegenheid om uw reactie te geven en vragen te stellen.
Dit kan overigens ook altijd schriftelijk: rk.denhelder@wolmail.nl
Willibrordkerk: na de viering van 9.30 uur – PP-kerk: na de viering van 11 uu
Verslag Parochiebijeenkomst n.a.v Onvermijdelijke veranderingen
RK Parochie H. Maria, Sterre der Zee Den Helder-Julianadorp
N.a.v. de brief ‘Onvermijdelijke veranderingen’ d.d. 19 september 2022 van het Regiobestuur RK Noordkop, gericht aan de parochianen is er deze zondag gelegenheid geboden om met elkaar nader te spreken.
Hierbij gingen we nader in op de oorzaken van de ontstane situatie en werden parochianen in de gelegenheid gesteld om reacties te geven en vragen te stellen.
Verslag van de bijeenkomst in de Willibrordkerk op 23 oktober
Dit verslag begint met de tekst van de toespraak van Johan Franke na de viering:
Beste mede-parochianen,
Ik sta hier als voorzitter van de parochieraad en ons wijkteam Willibrordkerk. Ik sta hier niet alleen, want naast leden van de Parochieraad en het Willibrordteam zijn hier drie leden van het bestuur van de Regio Noordkop aanwezig, om met ons gesprek te gaan Ik stel ze aan u voor: Pastoor Ivan Garcia, voorzitter, Ania Brek, secretaris/penningmeester en Leo van der Reep, vanuit de parochie Breezand
Ik opende zojuist met u aan te spreken als méde-parochianen, en dat is wat ik ben.Een parochiaan die een deel van zijn tijd besteedt aan het parochiewerk.Eén van ú dus, en ik voel mij thuis in dit niet zo grote, gewone kerkgebouw, net zoals u allemaal. Het is ons dierbaar en vertrouwd huis, waar we graag samenkomen om te vieren.
Maar samen met alle andere leden van de parochieraad zijn we tot de conclusie gekomen dat dit we dit thuis, hoe dierbaar ook, over niet al te lange tijd moeten verlaten.Velen van u zullen de verdrietige situatie herkennen van mensen uit uw omgeving, die het thuis waarin ze jarenlang hebben gewoond, moeten verlaten vanwege gezondheid, geldgebrek of simpel weg omdat het huis veel te groot is geworden om daarin nog comfortabel te leven.
Iets dergelijks is er met onze kerken aan de hand. Elke vergelijking gaat ergens mank, maar het beeld is helder en herkenbaar: ook onze kerkhuizen zijn nu al te royaal voor het aantal bezoekers, maar straks over enkele jaren echt veel té groot. De grote kerken onderhouden gaat al jaren boven onze macht en geld ervoor is er niet meer. Bovendien: Hoe verantwoord is het om dergelijk grote gebouwen open te houden voor anderhalf uur kerkdienst op zondag?
Ik ga u niet vermoeien met detail-cijfers over financiën. In onze parochie H. Maria, Sterre der Zee gaat het echt om zeer grote tekorten, nu al een paar jaar, elk jaar opnieuw. Rekent u maar op bedragen boven de 70.000 euro, die we als parochie elk jaar tekortkomen.Achter in de kerk ligt voor u één A4-tje met de globale zorgelijke cijfers van de laatste 4 jaar. Neem gerust een blad mee als u wilt, u heeft daar recht op.Deze informatie is echter alleen voor u als parochiaan bedoeld en niet voor de straat of de krant.
Er is één, heel schrale troost: we zijn niet de enigen: ook in de andere parochies van onze regio spelen dezelfde en vergelijkbare problemen.Kortom, als we alles overzien is een ingrijpende verandering onvermijdelijk.
Verandering ja, maar hoe dan?
Het Bisdom vindt dat er in Den Helder één katholieke kerk moet overblijven, bedoeld voor de hele regio Noordkop. In andere grotere steden – Beverwijk, Alkmaar, Hoorn – is tot nu toe vaak de oudste kerk daartoe aangewezen. Grote monumentale gebouwen, met veel katholieke allure. Op het eerste gezicht is dat voor Den Helder en de regio: de Petrus en Pauluskerk.
Maar als we daar wat langer over nadenken is die keuze niet logisch. De Petrus en Paulus kerk ligt decentraal in de regio en is bovendien een Rijksmonument met zeer hoge verplichte onderhoudskosten. Weliswaar met subsidies, maar die dekken maar een klein deel van die kosten.
Het bisdom begint dit ook in te zien en komt daarom tot een koerswijziging. De PP-kerk is niet meer ‘heilig’, wat hij in t verleden wel was.De PP- kerk openhouden en daar blijven kerken, is niet reëel bij zulke grote jaarlijkse tekorten. We kunnen we dat simpelweg niet betalen, en een bijdrage uit het Bisdom-solidariteitsfonds zit er niet meer in.
In tegenstelling tot het Bisdom vindt het Regiobestuur voor de Noordkop één kerkplek voor de hele regio niet de beste keuze. Ook onze parochieraad deelt deze opvatting met als argument dat het echt niet te verwachten is dat parochianen uit de polder in groten getale naar Den Helder zullen komen. Ook omgekeerd geldt dit als er een polderse kerk open zou blijven. Bovendien ligt voor de Zandtemers Schagen veel dichterbij.
Hoe dan verder?
De bestaande, oude kerken zijn te groot en te duur. Nu al, en zeker over 10 jaar. We zijn het er daarom over eens dat sluiten onvermijdelijk is.Maar zult zich afvragen geldt dit ook voor de Willibrordkerk. Onze kerk is niet groot in verhouding tot de andere en ligt vrij centraal in de regio. De onderhoudskosten zijn laag en het wekelijks aantal kerkgangers is redelijk stabiel rond de dertig mensen.Maar ook bij ons stijgt de gemiddelde leeftijd en daalt het aantal kerkbezoekers langzaam. Aanwas is er nauwelijks en de harde cijfers zijn dat het aantal parochianen in Nederland met 5 % per jaar daalt en deze daling gaat niet aan ons voorbij.
De Willibrordkerk is nu passend voor Julianadorp maar voor een regionale invulling op dit moment te klein. We hebben weinig andere keuze dan solidair te zijn met de omliggende kerkgemeenschappen, want alleen redden we het ook niet
Sluiten van de Willibrordkerk, Hoe pijnlijk is dat.
Pijnlijk en verdrietig voor ons allemaal, maar zeker voor degene van ons die betrokken zijn geweest bij de opbouw van de kerk.Gelukkig maken de meeste pioniers van het eerste uur dit niet meer mee.We verliezen allemaal iets wat ons dierbaar is, een thuis, een plek waar we onze emoties kunnen delen. Waar we troost en vrede in ons hart kunnen vinden. Waar we samen ons geloof kunnen belijden, samen kunnen bidden, zingen en vieren.Dit verlies is er overigens niet alleen voor ons, maar ook voor alle parochianen in de gehele regio Noordkop.
Hoe dan wel verder?
Het Bestuur van het Samenwerkingsverband Regio Noordkop zet in de brief ‘Onvermijdelijk veranderingen ”de koers uit. Deze koers is helder:
- solidair zijn, het leed en verdriet delen met elkaar
- alle vijf kerken dicht, en
- op zoek gaan naar in ieder geval één of hopelijk twee geschikte en betaalbare kerkplekken. In het laatste geval één voor AP, Br en ’t Zand. En één voor DH en J’dorp.
Maar de concrete invulling hiervan is nog lang niet helder. We hebben in de hele regio gesprekken met partners van andere kerkgenootschappen. Zij hebben vaak dezelfde problemen, maar zijn er ook nog niet uit hoe ze verder willen en kunnen. We zijn heel oriënterend in gesprek met makelaars en projectontwikkelaars omdat we ook voor de huidige gebouwen een goede bestemming willen. Ook de opbrengst in geld is van belang, want we houden geen uitverkoop. Gesprekken met de gemeente zullen er eerdaags volgen. Want: wat is een markant kerkgebouw waard voor de lokale gemeenschap?
En verder spelen ook de vragen die iederéén met een eigen huis heeft:
- Ga ik huren? Voor hoe lang?
- Ga ik kopen? Kan ik dat betalen?
- En: wat is de goede volgorde: eerst een nieuw huis vinden? Of wachten tot het oude huis verkocht is,
- en wat doen we dan in de tussentijd met de dubbele lasten?
Voor de Petrus en Pauluskerk komt daar als complicerende factor bij dat de kerk een rijksmonument is. Welke gevolgen heeft het afstoten van de kerk voor verkoop, onderhoud en monumentensubsidie?U begrijpt: het is niet eenvoudig! En concrete antwoorden zijn er nog niet en kan ik dan ook nog niet geven.Ik kan u überhaupt niets géven. Maar ik heb wel iets heel belangrijks te vrágen:
en dat is uw steun. Ook al is het beeld somber en bent u geneigd te denken dat het allemaal toch een verloren zaak is.Uw steun is nodig in betrokkenheid bij en in verantwoordelijkheid voor de gemeenschap: de kerk heeft immers ook een hele sociale taak:
- kijk om naar elkaar,
- blijf elkaar betrekken bij de kerk,
- zorg voor elkaar, en laat weten en voelen dat we het doen vanuit de opdracht van ons geloof en onze parochie.Hierbij kunnen we u niet missen!
Uw steun is mogelijk en nodig door naar de kerk te blijven kómen, hier naar deze kerk, maar óók door te komen naar de ándere regiokerken, waar we, gedreven door de energieprijzen, in de nabije toekomst misschien wel gezamenlijk moeten gaan vieren.
Ook vraag ik u uw activiteiten als vrijwilliger voort te zetten. Het is heel verleidelijk om te zeggen: waar doe ik het voor? Maar uw inzet blijft nodig in de komende jaren en de toekomstige nieuwe situatie.
Zonder uw energie en geldelijke ondersteuning, gaat de gemeenschap nog sneller achteruit. Samen kunnen we dat voorkomen en onze gemeenschap intact houden. Houd moed en u weet: Moed verloren is al verloren.
Ook vraag ik u elkaar te steunen in het geloof. In het openingslied van de mis zongen we:‘Wij zoeken U als we samenkomen, wij zoeken U in oude woorden, in gebroken brood, en vragen om behoud en zegen’
En in het slotlied zongen we dat God, als we erom vragen, met ons mee zal gaan, hoe dan ook. Want uiteindelijk is het niet onze kerk, maar het huis van onze Lieve Heer.
Beste mede-parochianen,- ik zeg het maar weer: méde-parochianen! Het gaat immers niet om het bestuur, om de parochieraad of om de pastores: Nee het gaat om ons allen, we zijn immers sámen kerk-
Ik ga afsluiten. Achter in de kerk staat het mandje voor de missie collecte. We hebben niet alleen de zorg voor onze eigen kerk, maar óók voor andere kerken in verre landen die onze steun nodig hebben. We zijn en blijven solidair met kerken die het nog minder hebben. Ook al lijken wij zelf langzamerhand een missieland te worden,
Zoals u weet, kent de kerk kent 7 sacramenten. Wij voegen daar zo meteen een achtste sacrament van troost aan toe: een bakkie koffie Na de koffie is er gelegenheid om concrete vragen en suggesties voor oplossingen te delen met het bestuur, de parochieraad, het wijkteam en met elkaar. U bent van harte uitgenodigd om daaraan bij te dragen, spreken en luisterend.
Nu is het tijd voor koffie, en het A4-tje met zorgelijke cijfers als literatuur.
Dank u wel voor uw aandacht! We rekenen op uw steun.
Verslag van de vergadering na de viering:
Aanwezig: ca 35 personen Verslag: Cynthia van Schie
Pastoor Ivan Garcia: Ja, de brief van het bisdom over de sluitingen van zoveel kerken is voor iedereen moeilijk te bevatten. Maar we zetten de schouders eronder en gaan werken naar een zo goed mogelijke manier om de kerk ook voor de nieuwe generatie in orde te maken.
Mw. Griek: Natuurlijk is dit onontkoombaar. Voor de toekomst mis ik echter perspectief. Dit gebouw bijvoorbeeld is naar mijn mening goedkoop in onderhoud. Waarom verder zoeken?
Nu gaat er naar een nieuwe plek gezocht worden voor de diensten. Maar de koren, vrijwilligers bijeenkomsten, en andere huurders van de kerk kunnen toch gebruik kunnen blijven maken van dit gebouw? Mijn vraag dus om dit gebouw in gedachte te houden.
Hr.. v.d. Reep: U heeft gelijk wat betreft dit gebouw. Maar gedeelde smart is halve smart. De PP-kerk dicht doen en deze open houden geeft geen goed signaal af. Maar we sluiten nog niets uit. Het voordeel van een gebouw huren is dat je niet aan onderhoud vast zit.
Mw. Griek: Huren dus is de oplossing? Alle kerken afstoten en sluiten?
Hr. v.d. Reep: Koers zoals die nu op tafel ligt, die onderling besproken is met alle parochieraden. Het bisdom zegt 1 kerk voor de hele regio. Maar onze aandacht gaat naar 2 kerken. Een voor Julianadorp/Den Helder en een voor het buitengebied. En natuurlijk de hoop dat het bisdom hierin meegaat.Meerdere geloofsgemeenschappen hebben met hoge kosten te maken en lagere inkomsten.
Mw. Griek: Mensen moet zich in het nieuwe gebouw wel happy voelen. De uitstraling van een kerk zal hieraan bijdragen. Is de Vredeskerk geen optie?
Leo v.d. Reep: Dat mensen zich er happy moeten kunnen voelen daar wordt wel degelijk rekening mee gehouden. En verder bekijken we alle opties.Het bestuur heeft 2 commissies die zich hier mee bezig houden.
Hr. J. Clemens: Er is nu voldoende steun om met de parochianen van de PP-kerk samen te werken. Door samen te kerken houden we een levende gemeenschap.
Mw. Griek: Ik hoor dat er jaarlijks 5% afname van het aantal parochianen is. Dat is ook zaak om daar in de toekomst rekening te houden qua financiën.
Hr. Franke: Jazeker, ons beleid is erop gericht om 10 jaar vooruit te kijken.
Ania Brek: De basis om over 10 jaar een missionaire kerk te zijn volgens het bisdom. Er sluiten 99 kerken, 28 blijven open en 37 zullen als steunpunt dienen.
Pastoor Ivan: Het decanaat is al langer bezig om families met kinderen te betrekken bij vieringen. Door een thema te nemen die de jeugd aanspreekt. En we moeten hiermee meer naar buiten treden. En natuurlijk jeugd aantrekken.
Mw. Alberink: Visie om samen kerk te zijn. Misschien moeten we wat groter denken en daar samen invulling aan geven.
Hr. Clemens: Er zijn geen muren meer met Den Helder en we kunnen oud zeer begraven om samen op te trekken.
Mw Brek: Het geloof/ons geloof is ons eigen, en blijft overeind.
Hr. Franke: Op het overzicht van de financiële situatie staat een post reservering groot onderhoud. Als je deze kunt laten vervallen omdat je ze niet meer hebt, komt het plaatje er veel beter uit te zien, en geeft het beeld weer wat lucht.
Hr. V.d. Wetering: Kosten van de PP-kerk en de Willibrordkerk zijn niet gesplitst in dit overzicht. Als dat op papier komt, dan krijg je inzicht in de kosten.
Hr. Franke: Exacte uitsplitsing is moeilijk, maar de verhouding in onderhoudskosten is ongeveer 10, 15 staat tot 1
Hr. Ferket: Het is zoeken naar een uitweg. De toon die ik hier proef is een beetje van we kiezen daarvoor. Terwijl er gezegd wordt dat er nog gekeken wordt naar een oplossing huren of kopen.
Hr. Franke: Er is hiervoor een commissie in Den Helder/Julianadorp en Anna Paulowna-Breezand-’t Zand, die dat onderzoekt. Dit is een eerste bijeenkomst bij vervolgstappen komen er nieuwe informatierondes. Wie de procedure wil weten, onder het kopje “Kerksluitingen” op de site van het bisdom staat aan welke regels gehouden dienen te worden.
Mw. Buurman: Kunnen we niet samenwerken met de Ontmoetingskerk?
Pastoor Ivan: Alle suggesties worden echt meegenomen. Communicatie zoals we hier nu bij elkaar zijn blijft, en jullie blijven betrokken. Oplossingen en ideeën blijven welkom.
Verder stelde nog iemand: Welk gebouw is nu de vraag. Als jong kind ging je met je ouders mee naar de kerk. Maar de tijden zijn veranderd. Onze kinderen wonen niet meer hier. De behoefte ten opzichte van vroeger is anders. Voor jongvolwassene/jeugd de vraag: wat voedt hen? Wat is belangrijk. Wat kunnen we bieden? En die generatie heeft daar niet persé een gebouw bij nodig. Misschien ook daar rekening mee houden?
Mw. Griek: Blijven we of gaan we in ons eentje als RK optrekken of andere richtingen erbij betrekken?
Mw Brek: Als RK is het uitgangspunt. Een volgend doel is jongeren erbij te betrekken en hun meer aandacht geven. Via online workshops betrekken we ze wel.
Hr. vd Reep: Voor de jeugd is geen gebouw nodig. Ze praten onderling met elkaar over geloven.
Hr. Franke: Als er verder geen vragen meer zijn sluit ik hiermee af: blijf met elkaar in gesprek en blijf betrokken bij dit proces.
Verslag van de bijeenkomst in de Petrus en Pauluskerk op 23 oktober
in het kader van de brief “Onvermijdelijke veranderingen”
Dit verslag begint met de tekst van de toespraak van Paul Sanders na de viering
Beste mede-parochianen,
Ik sta hier namens de parochieraad van Den Helder en Julianadorp maar ook het bestuur van de Regio Noordkop, waarvan naast pastoor Ivan, vier leden hier ook aanwezig zijn: Ania Brek en Fia Smit (DH-J), Hans van Tongerlo (AP) en Piet Bakker (‘tZ)
Ik sprak u niet voor niets aan met méde-parochianen, want ik ben echt één van u, een parochiaan, die de laatste tijd misschien wat veel in de kijker staat, omdat ik na mijn pensionering meer tijd heb kunnen besteden aan het parochiewerk, naast mijn taak als dirigent van het fijne PP-koor.
Eén van ú dus, en ik voel mij thuis in dit kerkgebouw, zoals u allemaal. Het is een dierbaar en vertrouwd huis, waar we graag samenkomen om te vieren. Maar samen met alle andere leden van de parochieraad en de leden van het regiobestuur zijn we tot de conclusie gekomen dat dit we dit mooie huis, hoe dierbaar ook, waarschijnlijk over niet al te lange tijd moeten verlaten.
Mijn ouders hebben van hun hele huwelijksleven van 60 jaar ruim 50 jaar samen in hetzelfde huis gewoond. Wij als kinderen zijn er opgegroeid. Ook kleinkinderen hebben er mooie herinneringen aan. Maar na 50 jaar was het grote, mooie huis té groot geworden om nog comfortabel in te leven. Mijn vader kon het normale onderhoud niet meer doen. Daarom maakten ze een keuze, een hele lastige, maar ze hebben nog 10 gelukkige jaren samengewoond in een fijn appartement.
Niets is helemáál vergelijkbaar, maar het beeld is helder en herkenbaar: ook ons kerkhuis is nu al zeer royaal voor het aantal bezoekers, maar straks echt té groot; het onderhoud kunnen we al jaren niet meer zelf doen, omdat de klussen te zwaar zijn en we onvoldoende krachtige vrijwilligers hebben, en: het geld om het láten doen is er niet meer. Bovendien: is het verantwoord om zo’n groot gebouw open te houden voor anderhalf uur kerkdienst op zondag?
Ik ga u niet vermoeien met detail-cijfers over financiën. Maar het gaat echt om zeer grote tekorten, nu al een paar jaar, elk jaar opnieuw. Rekent u maar op bedragen boven de 70.000 euro, die we als parochie elk jaar tekort gaan komen. Achter in de kerk liggen op één A4-tje de globale cijfers, als u ze wilt inzien – en daar heeft u recht op – neem gerust een blad mee, maar weet ook dat het geen informatie is die voor de straat of de krant bedoeld is.
Er is één – heel schrale – troost: we zijn niet de enigen: ook in de andere parochies van onze regio spelen dezelfde of vergelijkbare problemen. Kortom, als we alles overzien is ingrijpende verandering onvermijdelijk.
Ik hoef tegen mijzelf en nóg oudere mensen niet te zeggen dat we alleen maar ouder worden, dat weten we zelf het beste wel, en er zijn gelukkig ook nog jongere parochianen hier, maar toch… we mogen ons best afvragen hoe het gaat met onze parochie-vitaliteit..
Het Bisdom vindt dat er in Den Helder één katholieke kerk moet overblijven, bedoeld voor de hele regio Noordkop. In andere grotere steden – Beverwijk, Alkmaar, Hoorn – is tot nu toe vaak de oudste kerk daartoe aangewezen. Grote monumentale gebouwen, met veel katholieke allure. In Den Helder is dat dus de PP, zou je zeggen.
Maar we zien bij het bisdom op dit punt een wijziging in koers. De PP-kerk is niet meer ‘heilig’ voor het bisdom. Áls we hier zouden blijven kerken, bij zulke grote tekorten, kunnen we dit niet betalen, en een bijdrage uit het Bisdom-solidariteitsfonds zit er, naar wij hebben begrepen, niet in.
Het regiobestuur voor de Noordkop vindt één kerkplek voor de hele regio geen goede keuze, en onze parochieraad deelt deze keuze: het ligt echt niet in de verwachting dat parochianen uit de polder in groten getale naar Den Helder komen, en voor ‘t Zand ligt Schagen veel dichterbij.
Hoe dan verder? De bestaande, oude kerken zijn te groot en te duur. Nú al, en zeker over 10 jaar. We zijn het er daarom over eens dat opgeven van alle vijf de kerken onvermijdelijk is. Hoe pijnlijk is dat! Voor ons hier, als PP-ers, maar óók voor de Willibrord-ers, die hun kerk veelal nog met eigen handen hebben gebouwd. En voor de parochianen van ’t Zand, Breezand en Anna Paulowna geldt hetzelfde: we verliezen allemaal heel veel moois en dierbaars.
Net zoals mijn ouders, na 50 jaar huwelijksjaren. Een dierbaar huis verlaten, met al zijn lief en leed, – doet ontzettend zeer!
Daar weten overigens alle mensen uit de OLVOO, de Vredeskerk en de Nicolaas van mee te praten.. Heel pijnlijk, heel verdrietig!
Hoe dan wel verder? De koers is helder: alle vijf dicht, en op zoek gaan naar in ieder geval één of hopelijk twee geschikte en betaalbare plekken. In het laatste geval: één voor AP, Br en ’t Zand. En één voor Den Helder en Julianadorp. Maar de concrete invulling is nog lang niet helder. We hebben in de hele regio gesprekken met partners van andere kerkgenootschappen. Zij hebben vaak dezelfde problemen, maar zijn er ook nog niet uit hoe ze verder willen en kunnen.
We zijn in de regio – heel oriënterend- in gesprek met taxateurs en makelaars omdat we ook voor de huidige gebouwen een goede bestemming willen.
Maar ook de opbrengst in geld is van belang, want we houden geen uitverkoop! Gesprekken met de gemeente zullen er ook eerdaags volgen. Want: wat is een markant kerkgebouw waard voor de gemeenschappen?
En verder spelen ook de vragen die iederéén met een eigen huis heeft: Ga ik huren? Voor hoe lang? Ga ik kopen? Kan ik dat betalen? En: wat is de goede volgorde: eerst een nieuw huis vinden? Of wachten tot ons oude verkocht is, en wat doen we dan in de tussentijd met de dubbele lasten?
Voor de PP komt daar nog bij: de kerk is een rijksmonument. Kunnen we wel verkopen? Wat met de monumentensubsidie, als we die niet besteden aan groot onderhoud?
U begrijpt: het is niet eenvoudig! En concrete antwoorden heb ik u nog niet te bieden. Ik heb u überhaupt niet zoveel te bieden. Maar ik heb u wel iets heel belangrijks te vragen: en dat is uw steun. Ook al is het beeld somber en bent u geneigd te denken dat het allemaal een verloren zaak is.
En dan heb ik het over steun in geld: blijf goed bijdragen in de collecte en Kerkbalans, want anders lopen de tekorten nog méér op. De actie Kerkbalans had als motto: Geef vandaag voor de kerk van morgen. Hoe wáár is dát! De oplossingen die we gaan realiseren zijn vooral voor de kerk van morgen.. Maar we kunnen ú nú niet missen!
Maar er is veel méér dan geld: uw steun is nodig in daden, als vrijwilliger: hou vol ! vraag ik u, ook al is het soms heel verleidelijk om te zeggen: waar doe ik het voor..? Moed verloren, is ál verloren.. we kunnen u niet missen!
Uw steun is zo hard nodig in betrokkenheid bij en in verantwoordelijkheid voor onze mensen in de katholieke gemeenschap: de kerk heeft ook een sociale taak: kijk om naar elkaar, blijf elkaar betrekken bij de parochie, zorg voor elkaar en laat weten en voelen dat we het doen vanuit de opdracht van ons geloof en onze kerk. We kunnen u niet missen! Onze pastores werken hier hard aan, maar zij kunnen het niet alleen.
Uw steun is mogelijk en nodig door te blijven kómen, hier in dit huis, maar óók door te komen naar de ándere regioparochies, waar we, ook door de energieprijzen gedreven, in de nabije toekomst misschien wel gezamenlijk moeten gaan vieren. We kunnen u niet missen!
Uw steun is nodig in gebed. Wie mij kent, weet dat ik een gelovig, maar geen vroom mens ben. Ik ben meer een doener dan een bidder, maar ons bidden en ons zingen doen er toe, anders kunnen we beter een gezellige hobbyclub oprichten.
‘Wij zoeken U als we samenkomen, wij zoeken U in oude woorden, in gebroken brood, en vragen om behoud en zegen’. Kijk maar na op uw tekstblad, dát zongen we in het openingslied.
En in de gezongen zegenbede zong het koor zo-even dat God met ons mee zal gaan, bij ontij als een baken, én als een stem die ons uitdaagt! Maar uiteindelijk is het niet onze kerk, maar de kerk van Onze Lieve Heer.
Beste mede-parochianen – ik zeg het maar weer: méde-parochianen! Het gaat immers niet om het bestuur, om de parochieraad of om de pastores: we zijn sámen kerk-
ik sluit af: Er is straks het ‘achtste sacrament’, het sacrament van ontmoeting, gesprek en van troost : koffie. Bovendien kunt u achterin bij pastor Van Diepen de Gerardus-kalender kopen, die is altijd goed voor een zinvolle gedachte of een glimlach.
Verder is er ook de Missio-collecte, die laat zien dat we niet alléén voor onze eígen kerk zorg hebben, maar óók voor andere kerken in verre landen die onze steun nodig hebben. Ook al lijken wij zelf langzamerhand een missieland geworden: we zijn en blijven solidair met kerken die het nóg minder hebben. En .. er ligt bij het doopvont ook het blad met de zorgelijke cijfers.
Tenslotte: ná de koffie is er alle gelegenheid om weer hier vooraan te komen zitten en concrete vragen en suggesties voor oplossingen te delen met mij en de andere mensen van parochieraad en bestuur. U bent van harte uitgenodigd om daaraan bij te dragen: sprekend en luisterend. Dank u wel voor uw aandacht!
23 oktober 2022
Paul Sanders,voorzitter team PP-kerk,en vice-voorzitter parochieraad H. Maria, Sterre der Zee.
Verslag van de vergadering na de viering:
Rond de 50 parochianen. Gespreksleider: Paul Sanders Notulist: René Duineveld
Hr. V.d. Linden: kunnen we medegebruik van gebouwen met de Protestantse Kerk Nederland (PKN) van Den Helder of andere kerkgenootschappen organiseren?
PS: Deze mogelijkheid wordt zeker onderzocht. Er zijn reeds gesprekken geweest met de PKN en andere kerkgenootschappen. Zij zitten in dezelfde situatie. Afhankelijk van hun eigen besluit kunnen er wellicht concrete stappen worden gezet. Van belang blijft echter dat we onze eigen katholieke identiteit willen behouden in een toekomstige geschikte locatie.
Mw Matulis: waarom nu pas een toelichting over het sluitingsproces?
PS: Dit komt niet nu pas uit de lucht vallen. Dit proces is al langer gaande en is in een stroomversnelling is gekomen door het verbeterde overleg tussen de regioparochies van het samenwerkingsverband. Het proces is ook feitelijk versneld door de covid-19 situatie en het besef van ‘struisvogelpolitiek’. We wisten immers eigenlijk al enkele jaren dat we als katholieke gemeenschap te ruim in het gebouwen-jasje zitten. Teveel en te grote gebouwen voor een steeds sneller krimpende gemeenschap. En er is echt te weinig geld: ondanks gemiddeld per persoon hogere collecte-opbrengsten in de covid-periode, is er echt een groot tekort aan middelen.
Hr. Van der Linden: kunnen we nog steun verwachten van het bisdom uit het Solidariteitsfonds?
PS: In het verleden is er royaal bijgedragen, met name aan de aan de interieurrestauratie en renovatie van de PP-kerk in 2002. Dat is nu niet meer mogelijk. We zijn echt een arme parochie. We hebben nog wat schuld aan het bisdom en we bezitten alleen onderhoud-vragende gebouwen met zonder verder noemenswaardige opbrengsten.
Hr. Borsboom vult aan: Dit is geen níeuw nieuws. We hebben het in DH al eerder meegemaakt met de sluiting van OLVOO, Nicolaas en Vredeskerk. Het gevolg was afhaken van parochianen bij fusie tot stadsparochie. Dit zal ook volgen bij het vormen van één regioparochie. Laten we leren van het verleden. Zie het als echt als een ‘businesscase’ en inventariseer de scenario’s en hun gevolgen voor de nog te nemen besluiten. Blijf vooral goed communiceren met de parochianen. Neem ze méé in wat er besloten wordt.
PS: Dit is een realistische schets van het komende proces —> alle vijf de kerkplekken sluiten. We gaan naar één kerkplek in de regio (met tussenstap twee locaties: in stad en polder). Maar toch een dringende oproep aan de degenen die nu nog komen om vooral te blijven komen en over de parochiegrens heen te stappen en solidair te zijn met onze katholieke gemeenschap.
Bijkomende actualiteit: de stijgende energieprijzen dwingen ons in de komende winter tot bundeling van vieringen. Daarover wordt nu overlegd.
Mw Huijts: tip om verwarmings-heaters te plaatsen in de kerken.
PS: Wordt meegenomen.
Mw. Wage wat is de status van de PP-kerk als Rijksmonument en bijkomende verplichting?
PS: Die status is een ‘beloning’ voor de waarde van het gebouw, maar heeft tegelijkertijd ook nadelen. N.a.v. de ontvangen subsidie is er een onderhoudsverplichting. Echter naast dit bedrag zijn er ook eigen middelen nodig voor het uitvoeren van groot onderhoud. Deze financiële middelen zijn niet meer voorhanden, wat waarschijnlijk betekent dat de ontvangen subsidie moet worden terugbetaald aan RCE (Rijksdienst Cultureel Erfgoed).
Hr. Van Tongerlo: U bent niet de enige met deze problemen. Ook voor de parochie Anna Paulowna zijn de jaarcijfers van 2021 zeer ongunstig. Er is een groot tekort. Dit stemt tot droefheid. We moeten roeien met de riemen die we (nog) hebben. Zoals de laatste supermarkt uit het dorp verdwijnt zal ook de kerk hetzelfde lot treffen. Hij steekt de aanwezigen een hart onder de riem: sterkte voor éénieder de komende tijd.
Mw Matulis: Wordt er niet teveel de nadruk gelegd op de cijfers, i.p.v. de roeping van ons allen om het goede nieuws te brengen?
Pastoor Ivan reflecteert over zijn rol in de geschiedenis als de ‘kerksluiter’ in deze regio.
Het gaat inderdaad om de inhoud, niet de plek. Het gebouw is een middel en geen doel op zich. De gemeenschap in Christus is het meest belangrijk. We zullen samen dit verdriet moeten delen, maar handelen in de Geest. Hij geeft als voorbeeld: de familiezondagen, als teken van die Geest. Er zullen ups en downs zijn. Houdt hoop. Blijf samenkomen. Verwijzing naar de lezing van vorige zondag uit het boek Exodus (17,8-13): de armen van Mozes worden ondersteund door Chur en Aaron.
Mw Van Arem: om gemeenschapszin te bevorderen; neem elkaar mee naar een andere kerkplek. We zullen proactief moeten handelen en veel praktische zaken vooral zelf regelen.De versnippering is niet stimulerend, maar hoe mooi is het om sámen te komen.
PS: We kunnen elkaar inderdaad niet missen. Ook dit is een groot punt van aandacht in het pastoraal werkplan.
Hr. Nick Hoekstra: is het mogelijk om een ruimer aanbod van vieringen te verzorgen op tijdstippen zodat werkende personen deze ook kunnen bezoeken? Bijvoorbeeld vieringen in de avond.
PS: Actiepunt voor het pastoraal team.
Mw Wage: is het mogelijk bij verkoop van het gebouw, deze direct terug te huren?
PS: Dit is afhankelijk wie het koopt, wat de nieuwe bestemming wordt. Wat zijn de mogelijkheden? Blijft een lastige vraag.Er is overigens ook een bijkomend probleem in de polder: hoe verder met de kerkhoven? De antwoorden zijn er nu (nog) niet. Het proces van zoeken en hopelijk vonden gaat nu echt van start.
Pastoor Ivan: Blijf elkaar bemoedigen. Blijf getuigen van ons Paasgeloof. We moeten elkaar blijven informeren. Bedankt voor ieders inbreng en wijsheid en zegen voor ons allen de komende tijd.
Schriftelijke reacties:
Van twee parochianen hebben we concrete suggesties gekregen over alternatieve locaties die we zouden kunnen gaan gebruiken, wanneer we afscheid moeten nemen van de huidige kerken.
Emerituspastor Van Diepen vroeg aan het Regiobestuur om opheldering over het verschil tussen het mogelijke afstoten van de PP (in de brief van 19 september) en zo snel daarna het waarschijnlijke afstoten, gemeld op 23 oktober. Wat is daarvan de reden?
Ook vroeg hij de mogelijkheid te onderzoeken om, vanuit het vermogen en de opbrengst van de verkoop van de pastorie, in de PP-kerk ruimte te scheppen voor een parochiezaal en een plek voor de administratie (activiteiten die nu in de pastorie plaatsvinden)
Het spreekt voor zich dat concrete vragen, voor zover niet beantwoord tijdens de bijeenkomsten, en alle suggesties, mondeling of schriftelijk, worden meegenomen, en worden besproken in de parochieraad en het Regiobestuur en waar nodig leiden tot een reactie.